หลายวันก่อน นพ.ทวีศิลป์ โฆษกรัฐบาลออกมาระบุถึงการตายของคนขับรถเมล์จากการติดเชื้อโคโรน่าไวรัส แล้วเมื่อรู้ว่าเป็นผู้หญิง เขาก็รู้สึกประหลาดใจ โดนพูดออกมาทำนองว่า ผู้หญิงขับรถเมล์ได้ด้วยหรือ ทำให้เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ว่าเขาไปอยู่ไหนมา ถึงไม่ทราบว่าผู้หญิงก็ขับรถเมล์ได้
หลังจากนั้นมีข่าวของสำนักข่าว Workpoint รายงานว่า ในประเทศไทยมีคนขับรถเมล์ที่เป็นผู้หญิงอยู่มากกว่า 300 คน หรือราวๆ 3%จากทั้งหมด และจากสถิติของขสมก ยังพบว่าผู้หญิงขับรถปลอดภัยกว่าผู้ชาย เพราะขับรถไม่เร็ว ไม่ตัดสินใจกระทันหัน ทั้งๆที่ตอนแรกทางบริษัทก็กังวลเรื่องการตัดสินใจของผู้หญิง และยังระบุด้วยว่าอยากให้มีคนขับรถผู้หญิงเพิ่มขึ้นเป็นครึ่งหนึ่งของผู้ชาย
จากความไม่รู้ของโฆษกรัฐบาลมาถึงรายงานข่าวของเวิร์คพ้อย เราเห็นอะไรบ้าง?
ผู้หญิงขับรถไม่เก่งเท่าผู้ชาย
ประโยคนี้เป็นประโยคที่ผู้เขียนได้ยินมานานตั้งแต่เด็กจนปัจจุบัน เวลาขับรถอยู่บนท้องถนน ไม่ว่าจะเป็นรถโดยสาร รถส่วนตัว ผู้เขียนมักจะได้ยินใครสักคนบนรถพูดขึ้นมาว่า ต้องเป็นผู้หญิงขับแน่ๆเลย ในเวลาที่เราเห็นรถบางคันขับช้า เปลี่ยนเลนกะทันหัน หรือถอยเข้าซองไม่ถูก ทั้งๆที่หลายครั้งสมมติฐานที่ว่านั้นไม่เป็นจริง เพราะกลายเป็นว่าคนที่ขับรถแย่ๆมีทั้งเพศชายและหญิง แต่ถ้าเป็นผู้ชายขับแย่ คนที่พูดประโยคนั้นออกมาก็จะเงียบๆไป ในขณะที่ ถ้าเป็นผู้หญิงขับขึ้นมาจริงๆ ก็จะมีเสียงบ่นตามมาว่า เห็นมั้ย ว่าแล้วต้องเป็นผู้หญิงขับ
ความเชื่อที่มาจากอคติทางเพศ
แล้วทำไมคนถึงเข้าใจว่าผู้หญิงขับรถไม่เก่งเท่าผู้ชาย สาเหตุก็เพราะอคติทางเพศที่เกิดจากการหล่อหลอมทางสังคมมายาวนาน เช่น ความเชื่อที่ว่า ผู้หญิงตัดสินใจช้า ไม่กล้าตัดสินใจเท่าผู้ชาย ผู้หญิงไม่รู้จักทิศทาง ผู้หญิงไม่รู้กลไกรถยนต์ ผู้หญิงใช้อารมณ์เป็นใหญ่ เป็นต้น
อคติแบบนี้ ทำให้ผู้หญิงจำนวนมาก ถูกกีดกันจากการหัดขับรถ ถูกตีตราว่าเป็นคนที่ขับรถแย่ ถูกบั่นทอนความมั่นใจในการขับรถ จากคนในครอบครัวเองและคนอื่นๆในสังคม ยกตัวอย่างเช่น เวลาพ่อสอนลูกสาวขับรถแล้วนั่งไปด้วย ก็มักจะใช้คำพูดที่เป็นในเชิงของการออกคำสั่งมากกว่าจะให้กำลังใจ หรือถ้าสามีขับรถไปกับภรรยา บางครั้งก็จะคอยกำกับการขับรถ
ผลกระทบที่เกิดจากอคติทางเพศ
เมื่อความเชื่อว่า ผู้หญิงไม่มีความสามารถในการขับรถด้วยสาเหตุต่างๆดังกล่าว ถูกหล่อหลอมจนกลายเป็นบรรทัดฐานทางสังคม สิ่งที่เกิดขึ้นคือ การขาดความมั่นใจในการขับรถของผู้หญิง ดังนั้นจึงไม่แปลกว่าทำไมบางครั้ง ผู้หญิงไม่มีความมั่นใจ ไม่กล้าตัดสินใจ เพราะความเชื่อเหล่านี้กดทับพวกเธออยู่ตลอดเวลา โอกาสในการที่ผู้หญิงจะได้ฝึกฝนในการขับรถก็มีน้อยกว่า เพราะถ้าในครอบครัวมีสมาชิกเพศชายอยู่ ทางบ้านย่อมเลือกที่จะให้ผู้ชายเป็นผู้หัดขับรถและได้โอกาสในการขับไปที่ต่างๆเสมอ ทำให้ผู้ชายได้ฝึกฝนมากกว่าผู้หญิง
อคติทางเพศ ด้านวิศวกรรมและการออกแบบ
ในบางครั้ง การออกแบบยานพาหนะต่างๆ ก็มาจากสรีระของผู้ชายไม่ใช่ผู้หญิง จะเห็นได้จากอุปกรณ์ต่างๆภายในรถ ขนาดของรถ ที่เอื้อให้กับสรีระของผู้ชายมากกว่าผู้หญิง ดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องแปลก หากผู้หญิงจะขับรถไม่ถนัดเท่าผู้ชาย ถ้าการออกแบบมีการคำนึงถึงสรีระของผู้หญิงในทุกๆมิติ ผู้หญิงก็จะสามารถขับรถได้มั่นใจขึ้น
เปลี่ยนแปลงความเชื่อว่าผู้หญิงขับรถไม่เก่ง
นอกจากประเทศไทยจะมีผู้หญิงจำนวนมากขับรถเมล์ ยังมีคนขับรถสองแถว รถแท็กซี่ รถประเภทอื่นๆเพิ่มมากขึ้น ในหลายๆประเทศ มีการสนับสนุนให้ผู้หญิงขับรถสาธารณะ เช่นในอินเดีย มีการผลักดันให้ผู้หญิงขับรถออโต้ ริกชาร์ ในเมืองปูเน่จำนวนหนึ่งร้อยคน ทั้งนี้ก็เพื่อสร้างโอกาสในการหารายได้ของผู้หญิง และเพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้หญิงที่ใช้รถสาธารณะด้วย
หรือในปากีสถาน ก็มีคนขับรถบรรทุกที่เป็นผู้หญิงและได้รับการยอมรับจากกลุ่มคนขับรถชายอยู่ การขับรถบรรทุกของผู้หญิง นอกจากจะลบความเชื่อว่าผู้หญิงขับรถไม่เก่งแล้ว ยังเป็นการสร้างสังคมที่เท่าเทียมในการทำงานที่ไม่แบ่งเพศได้อีกด้วย
จากการตั้งคำถามของโฆษกรัฐบาลเรื่องผู้หญิงก็ขับรถเมล์ได้ด้วย จึงไม่ใช่แค่เรื่องความไม่รู้ข้อเท็จจริงแต่สะท้อนถึงความเชื่อฝังหัวเรื่องการแบ่งงานตามเพศที่คนในสังคมยึดถือจากการถูกหล่อหลอมเรื่องเพศมายาวนาน เช่น วิศวกรรม เป็นงานของผู้ชาย พยาบาลเป็นงานของผู้หญิง ตำรวจทหารเป็นงานของผู้ชาย เป็นต้น
มีหนังเรื่องหนึ่ง ชื่อ Hidden Figure เป็นหนังที่พูดถึงการที่ผู้หญิงเข้าไปมีบทบาทในแวดวงคณิตศาสตร์ คอมพิวเตอร์ แต่ถูกกีดกันหรือกลั่นแกล้งโดยเพื่อนร่วมงานผู้ชายในวงการ และความเชื่อว่าผู้หญิงไม่เก่งคณิตศาสตร์เท่าผู้ชาย ซึ่งเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของ อคติทางเพศในแวดวงวิชาชีพค่ะ สามารถไปหาดูตัวอย่างได้ตามลิ้งค์ที่ให้ไว้ค่ะ
ข้อมูลอ้างอิง
ข่าวพนักงานขับรถในไทยมีมากกว่า 300 คน https://workpointnews.com/2020/04/14/female-bus-driver/?fbclid=IwAR0jHe9i8_1vJknwozdFFC_KHtEMq2DPAZDnoGIzZ9CSLDxpqhGpe9MUQ8k
คนขับรถผู้หญิงในอินเดีย https://www.whatshot.in/pune/pune-gets-its-first-100-women-drivers-c-19908?fbclid=iwar3gzb01xmnjlaknkyzjzrif2x9pwtn_wa84nernu_2fdkcodntqwi9vxwm
คนขับรถบรรทุกผู้หญิงในปากีสถาน https://www.youtube.com/watch?v=m13yAM0rz74
ตัวอย่างภาพยนตร์เรื่อง Hidden Figure https://www.youtube.com/watch?v=q8FZCYtyxQk
การออกแบบที่เป็นผลมาจากอคติทางเพศ https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/feb/23/truth-world-built-for-men-car-crashes
